KTG (kardiotokografia) monitoruje czynności serca płodu. W ten sposób można wykryć ewentualne nieprawidłowości, takie jak niedotlenienie czy zamartwica urodzeniowa. Badanie sprawdza częstotliwość bicia serca u dziecka, a jednocześnie pozwala ocenić czynność skurczową macicy.
PRAWIDŁOWY ZAPIS KTG
Analizując zapis KTG, można zaobserwować oscylacje, czyli wahania czynności serca malucha w krótkim okresie czasu. Zakres uderzeń powinien mieścić się w przedziale 10–25 w ciągu minuty. Oscylacja falująca związana jest z ruchami dziecka. Zmienność skacząca (powyżej 25 uderzeń/min) może sygnalizować zwiększoną aktywność ruchową dziecka spowodowana np. konfliktem pępowinowym lub uczuciem głodu. Oscylacja zawężona (poniżej 5 uderzeń/min) może świadczyć o tym, że maluch właśnie śpi ale też sugerować pogorszenie dobrostanu płodu z wielu innych przyczyn. Należy również wspomnieć o oscylacji milczącej, która wynosi mniej niż 2 uderzenia serca. Wskazuje na niedotlenienie dziecka, zagrażającej jego życiu i zdrowiu.
ILE TRWA BADANIE KTG W CIĄŻY?
Jeśli akcja serca dziecka jest prawidłowa, badanie trwa około 30 minut. W przypadku wykrycia jakichkolwiek anomalii KTG może wydłużyć się do godziny. Tętno dziecka mieści się w przedziale od 110 do 150 uderzeń na minutę, chociaż niektóre źródła podają 170 uderzeń/minutę jako górną dopuszczalną granicę.
Badanie wykonuje się też podczas porodu naturalnego, zwykle co 2 godziny. Częstotliwość KTG uzależniona jest od sytuacji położniczej, a także stanu zdrowia ciężarnej i dziecka.
JAKIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI MOŻNA WYKRYĆ W TRAKCIE BADANIA?
Jeśli serduszko bije szybciej, mamy do czynienia z tachykardią, najczęściej wywołaną gorączką lub zdenerwowaniem matki, infekcją dziecka albo jego niedokrwistością. Częstoskurcz może pojawić się również wtedy, gdy mama paliła papierosy w ciąży.
Zbyt wolna czynność serca dziecka to bradykardia. Wspomniana nieprawidłowość może wynikać z zaciśnięcia pępowiny i niedotlenienia maleństwa. Zwolnienie czynności serca dziecka obserwuje się podczas osiągnięcia dna miednicy lub ustawiania główki. Mówimy wtedy o objawie Gaussa, zaliczanej do deklaracji wczesnej. Wynika ze wzrostu ciśnienia śródczaszkowego, co ważne, zazwyczaj nie zagraża życiu dziecka.
W KTÓRYM TYGODNIU CIĄŻY ROBI SIĘ KTG?
Zazwyczaj badanie przeprowadza się w okolicy planowanego terminu porodu, a później powtarza się je co 2–3 dni. Należy jednak podkreślić, że w uzasadnionych przypadkach lekarz wykonuje KTG już od 35. tygodnia ciąży. W szczególnych przypadkach można jednak wykonywać to badanie nawet od 24-25 tyg ciąży. Specjalista może również podjąć taką decyzję, jeśli ciężarna zgłasza ból brzucha, krwawienie z dróg rodnych lub skurcze. Badanie przeprowadza się też wtedy, gdy przyszła mama ma problemy z nerkami, choruje na cukrzycę lub nadciśnienie tętnicze.
KTG wykonuje się także w następujących sytuacjach:
- krwawienia z pochwy;
- hipotrofia płodu;
- ciąża przenoszona;
- niewyczuwalne lub słabe ruchy dziecka;
- ciąża mnoga.
Badanie przeprowadza się w czasie porodu, niekiedy potrzebny jest stały zapis czynności serca dziecka I skurczów macicy, np. gdy przyszła mama dostała znieczulenie zewnątrzoponowe. Należy pamiętać, że w tym przypadku ciężarna słabiej odczuwa skurcze. Badanie KTG przeprowadza się też po założeniu cewnika do preindukcji porodu, który przygotowuje szyjkę macicy do indukcji porodu.
Analizując wyniki, specjalista stwierdzi, czy akcja porodowa przebiega prawidłowo. W ten sposób lekarz oceni też, czy kobieta może rodzić siłami natury, czy wskazane jest cesarskie cięcie.
CZY BADANIE KTG JEST SZKODLIWE?
KTG jest bezbolesne i nieinwazyjne. U niektórych pacjentek badanie może wywoływać dyskomfort, ponieważ muszą leżeć na jednym boku. Kardiotokografia jest bezpieczna dla matki i dziecka.
BADANIE KTG W DOMU
Badanie można wykonać w domu. Nie trzeba kupować detektora tętna płodu, wystarczy go wypożyczyć. Wspomniane urządzenie pozwala sprawdzić puls dziecka, a przy okazji możesz posłuchać bicia serca. Co ważne, przyszła mama nie musi przygotowywać się do badania. Pamiętaj jednak, że KTG nie zastąpi badań przeprowadzanych w warunkach szpitalnych.
Ciężarna nie musi sama interpretować wyników. Po wykonaniu KTG zapis wysyła się do lekarza, który sprawdza, czy wszystko jest w porządku. Należy jednak podkreślić, że nie dzieje się tak w każdym przypadku. Aby specjalista zweryfikował wynik, badanie powinno trwać 30 minut. Jeśli chcesz po prostu posłuchać bicia serca maluszka, wykonaj krócej KTG.