Każda ciężarna powinna regularnie zgłaszać się na badania diagnostyczne. Są to proste i bezbolesne testy, które pozwalają wykryć nieprawidłowości – zarówno w organizmie mamy, jak i jej dziecka. Przeprowadza się je na różnych etapach ciąży. Niektóre cyklicznie, inne tylko raz. Jednym z podstawowych badań jest doustny test obciążenia glukozą.
CZYM JEST DOUSTNY TEST OBCIĄŻENIA GLUKOZĄ?
Doustny test obciążenia glukozą (OGTT) jest badaniem laboratoryjnym. Jest znany także pod nazwą krzywa cukrowa lub krzywa glikemiczna. W jego trakcie można zaobserwować reakcję organizmu na glukozę – m.in. to, jak szybko wchłania się ona do tkanek, a tym samym jak jej stężenie normuje się we krwi.
Test obciążenia glukozą jest jednym z podstawowych badań, które wykonuje się u ciężarnych. Ma on miejsce między 24. a 28. tygodniem ciąży. Kobieta może otrzymać skierowanie wcześniej, jeżeli znajduje się w grupie ryzyka wystąpienia cukrzycy ciążowej (czynniki ryzyka to m.in. cukrzyca w poprzednich ciążach, otyłość, insulinooporność, nadciśnienie tętnicze).
DLACZEGO W CIĄŻY WYKONUJE SIĘ BADANIE OGTT?
Badanie OGTT w ciąży wykonuje się w celu wykrycia cukrzycy ciężarnych. Jest to stan, w którym we krwi mamy utrzymuje się zbyt wysokie stężenie glukozy. Cukrzyca ciężarnych mija po porodzie. Należy jednak pamiętać, że w czasie ciąży stanowi poważne zagrożenie. Może skutkować m.in. wadami rozwojowymi płodu oraz powikłaniami położniczymi.
Jedynym sposobem na wykrycie cukrzycy ciężarnych jest doustny test obciążenia glukozą. W ciąży powinny go wykonać wszystkie kobiety. Skierowanie na badanie wydaje ginekolog w stosownym tygodniu ciąży.
JAK WYGLĄDA BADANIE?
Badanie OGTT nie wymaga hospitalizacji. Jest przeprowadzane w laboratorium medycznym. Kobieta powinna zgłosić się na nie z samego rana na czczo. Test składa się z dwóch etapów.
Pierwszy etap polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej. W próbce oznaczany jest poziom glukozy na czczo. Po badaniu ciężarna jest zobowiązana do wypicia roztworu wody z 75 g glukozy (ok. 300 ml). Powinna zrobić to w ciągu 5 minut. Napój musi być pity małymi łykami. Zbyt szybkie wypicie może skutkować wymiotami, co wymaga powtórzenia badania w innym terminie.
Drugi etap testu OGTT polega na ponownym pobraniu krwi. Dokonuje się tego dwa razy: po 60 minutach i po 120 minutach od wypicia glukozy. Przez cały ten czas ciężarna powinna pozostać w placówce medycznej i odpoczywać. Nie może w tym czasie nic jeść.
PRZYGOTOWANIA DO DOUSTNEGO TESTU OBCIĄŻENIA GLUKOZĄ W CIĄŻY
Do testu doustnego obciążenia glukozą należy się odpowiednio przygotować. Przede wszystkim kobieta powinna zgłosić się do laboratorium na czczo (nie można nie tylko jeść, ale też pić lub żuć gumy). Od ostatniego posiłku musi minąć przynajmniej 8 godzin. Zalecane jest, aby kolacja dnia poprzedniego była lekkostrawna. Jednocześnie zwraca się uwagę na to, aby w dniach poprzedzających badanie nie stosować żadnej diety niskowęglowodanowej. Sposób odżywiania i aktywność fizyczna powinny być takie, jak zwykle, aby wyniki testu OGTT były miarodajne.
NORMY OGTT
Normy badania w przypadku ciężarnych przedstawiają się następująco:
- glukoza na czczo: < 92 mg/dl,
- glukoza po 1 godzinie: < 180 mg/dl,
- glukoza po 2 godzinach: < 153 mg/dl.
Cukrzycę ciążową rozpoznaje się, jeżeli przynajmniej jeden parametr przekracza normę. Nieprawidłowy wynik jednego testu obciążenia glukozą w ciąży jest wystarczający do ustalenia rozpoznania. Nie ma konieczności powtarzania badania (praktykuje się to tylko w sytuacji, gdy kobieta wymiotuje po spożyciu roztworu glukozy).
CO ROBIĆ, GDY WYNIK BADANIA JEST NIEPRAWIDŁOWY?
Z wynikami testu OGTT należy zgłosić się do lekarza, który zlecił badanie. Nieprawidłowe wartości glukozy we krwi wymagają podjęcia odpowiednich działań. Tylko w ten sposób można zapobiec powikłaniom.
Postępowanie terapeutyczne polega na wprowadzeniu specjalnej diety. Powinna ona dostarczać odpowiedniej liczby kalorii (jest ona ustalana indywidualnie) oraz wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Konieczne jest zmniejszenie ilości węglowodanów (powinny one stanowić 40–50% posiłku i mieć niski indeks glikemiczny). Zalecana jest też codzienna aktywność fizyczna. Brak poprawy jest wskazaniem do rozpoczęcia insulinoterapii. Insulinę podaje się podskórnie. Ważna jest też codzienna kontrola poziomu glukozy we krwi.