Decyzja o macierzyństwie powinna być gruntownie przemyślana, a przygotowania do zajścia w ciążę najlepiej zaplanować już 12 miesięcy przed poczęciem. Kobieta powinna udać się na wizytę kontrolną do ginekologa i powiadomić lekarza o swoich planach. Dzięki odpowiednim przygotowaniom można zwiększyć szansę zapłodnienia oraz zmniejszyć ryzyko niepowodzenia we wczesnym okresie ciąży.
Bardzo ważna jest zmiana stylu życia, poprawa kondycji fizycznej, opanowanie stresu i zmiana nawyków żywieniowych. Zmiany zachowań w okresie przedkoncepcyjnym mają na celu przygotowanie matki oraz ojca do poczęcia i narodzin zdrowego dziecka oraz zminimalizowanie niektórych dolegliwości pojawiających się w okresie ciąży.
Jak się przygotować do zajścia w ciążę?
Przygotowanie do zajścia w ciążę powinno obejmować szereg działań i aktywności. Do najważniejszych należą:
- kontrolna wizyta u ginekologa i stomatologa
- właściwe odżywianie, kontrola masy ciała i rezygnacja z używek
- aktywność fizyczna
- przyjmowanie kwasu foliowego
- szczepienia
- zapewnienie odpowiedniego środowiska dla rozwoju ciąży (unikanie stresu, niektórych leków, ocena warunków pracy).
Wizyta u ginekologa
Bardzo ważną rzeczą jest wybór ginekologa, który przygotuje kobietę do ciąży, a następnie będzie się nią opiekował w czasie jej trwania. Niezmiernie istotne jest zaufanie między kobietą a lekarzem prowadzącym, a wcześniejsze poznanie specjalisty pozwala również zmniejszyć stres pacjentki w trakcie kolejnych wizyt w gabinecie ginekologicznym.
Podczas wizyty przedkoncepcyjnej lekarz zbiera wywiad z pacjentką dotyczący przeszłości reprodukcyjnej obojga partnerów, występowania w rodzinie chorób genetycznych i przewlekłych, regularności cykli miesiączkowych, przyjmowanych leków, charakteru pracy zawodowej, a następnie dokładnie bada pacjentkę.
W określonych przypadkach lekarz może rozszerzyć diagnostykę o badania obrazowe narządu rodnego kobiety (najczęściej USG) oraz badania biochemiczne krwi i moczu. Wizyta ma na celu ustalenie ogólnego stanu zdrowia i ewentualnie ustalenie czynników (zdrowotnych, środowiskowych), które mogą stanowić przeszkodę w zajściu w ciążę.
Wizyta u stomatologa
Bardzo ważna jest wizyta kontrolna u stomatologa. Udowodniono, że zmiany próchnicze i choroby przyzębia nasilają się w okresie ciąży. Dochodzi do tego wskutek częstszego spożywania pokarmów przez kobiety ciężarne, braku należytej higieny po każdym takim posiłku, jak również wskutek występowania we wczesnej ciąży wymiotów, które niszczą szkliwo zębów.
Niewyleczone zmiany próchnicze mogą być przyczyną miejscowych i wtórnie uogólniających się zakażeń, co w skrajnych przypadkach może być przyczyną poronienia i przedwczesnego porodu.
Istotny problem pojawia się również w przypadku konieczności zastosowania badania radiologicznego chorego zęba. W związku z faktem, że promieniowanie rentgenowskie może mieć negatywny – teratogenny – wpływ na płód, kobietom ciężarnym z reguły odradza się taką diagnostykę,można ją z kolei bezpiecznie przeprowadzić w okresie przedkoncepcyjnym.
Właściwe odżywianie, kontrola masy ciała i rezygnacja z używek
Zanim kobieta zajdzie w ciążę powinna zwrócić uwagę na swoją masę ciała. Zarówno niedowaga, jak i nadwaga mogą być przyczyną niepowodzeń prokreacyjnych. Dlatego już w okresie przedkoncepcyjnym należy zwrócić szczególną uwagę na normalizację masy ciała. Środkiem do tego celu powinna być racjonalnie dobrana dieta, zapewniająca właściwą liczbę kalorii oraz odpowiednią ilość witamin, mikro- i makroelementów.
Nie wolno zapominać o całkowitym zaprzestaniu stosowania wszelkich używek: palenia tytoniu, picia alkoholu i stosowania jakichkolwiek substancji psychoaktywnych. Stosowanie tych używek może powodować poważne ograniczenie płodności obojga partnerów, a także zwiększać ryzyko wystąpienia poronienia, porodu przedwczesnego, małej masy urodzeniowej i wad rozwojowych u dziecka.
Aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna poprawia ogólną sprawność kobiety. Dzięki regularnym ćwiczeniom można poprawić sylwetkę oraz wzmocnić mięśnie brzucha, kręgosłupa i pośladków. Ćwiczenia pomagają utrzymać dobrą kondycję niezbędną w trakcie ciąży.
Jedną z dyscyplin sportowych najczęściej zalecanych kobietom planującym zajście w ciążę jest pływanie. Sport ten zapewnia harmonijny rozwój całego ciała, poprawia wydolność fizyczną organizmu i przemianę materii, a także wzmacnia istotne z punktu widzenia kobiety ciężarnej mięśnie okolicy grzbietu, kręgosłupa i brzucha.
Kwas foliowy
Kwas foliowy to jedna z witamin z grupy B. Organizm człowieka nie potrafi go wytwarzać, dlatego musi być dostarczany z zewnątrz, z pożywieniem bądź w postaci preparatów witaminowych. Kwas foliowy bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych niezbędnych do prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Zalecana dobowa dawka kwasu foliowego dla kobiet planujących ciążę to 0,4 mg.
Kobietom, które uprzednio urodziły dzieci z wadą ośrodkowego układu nerwowego lub u których w rodzinie występowały takie wady, zaleca się dawkę 4 mg na dobę. Kwas foliowy jest składnikiem wielu produktów spożywczych, m.in. niektórych warzyw (kapusta, sałata, brokuły, szpinak, fasola), wątroby, otrębów, mąki i ryb.