Ciśnienie krwi w ciąży jest prawidłowe, jeżeli jego wartość nie przekracza 140/90 mmHg. Wszystkie wyższe wyniki są traktowane jako nieprawidłowe i stanowią wskazanie do podjęcia odpowiednich działań. Ciężarna z nadciśnieniem powinna pozostawać pod stałą kontrolą lekarza i stosować się do jego zaleceń. Dzięki temu maleje ryzyko powikłań wysokiego ciśnienia krwi.
WYSOKIE CIŚNIENIE W CIĄŻY
W organizmie kobiety ciężarnej zachodzi wiele zmian. Jest to związane ze wzrostem stężenia niektórych hormonów. Celem jest przygotowanie ciała do rozwijania się w nim dziecka, a także do porodu. Zmiany dotyczą m.in. układu krążenia. Zmniejsza się opór naczyń krwionośnych. To z kolei skutkuje nieznacznym spadkiem ciśnienia krwi (zwłaszcza rozkurczowego). Dzięki temu krew łatwiej przepływa przez łożysko.
Przyczyna nadciśnienia w ciąży nie została dokładnie poznana. Prawdopodobnie ma ono związek z nieprawidłowościami w budowie naczyń łożyska. Ustalono jednak czynniki ryzyka. Są to: otyłość, ciąża wielopłodowa, cukrzyca, a także występowanie stanu przedrzucawkowego w poprzedniej ciąży.
NADCIŚNIENIE W CIĄŻY – PODZIAŁ
Prawidłowym terminem dla wysokiego ciśnienia krwi jest nadciśnienie. W ciąży możemy wyróżnić:
- nadciśnienie występujące przed ciążą,
- nadciśnienie wywołane ciążą,
- preeklampsję (stan przedrzucawkowy).
O nadciśnieniu występującym przed ciążą mówi się, gdy zostało rozpoznane przed 20 tygodniem ciąży. Najczęściej było ono obecne już przed zapłodnieniem, jednak kobiecie nie postawiono diagnozy (np. z powodu niewykonywania pomiarów ciśnienia krwi). Nieprawidłowe wartości ciśnienia utrzymują się jeszcze przez ponad 6 tygodni po porodzie. Do tej grupy zalicza się też nadciśnienie rozpoznane i leczone przed ciążą.
Nadciśnienie wywołane ciążą jest rozpoznane po 20 tygodniu ciąży i utrzymuje się maksymalnie do 6 tygodni po porodzie. Najczęściej ma ono łagodny przebieg. Zazwyczaj nie ma też nieprawidłowości w innych badaniach (choć może wystąpić niewielki białkomocz).
Preeklampsja to nadciśnienie, które rozwija się po 20 tygodniu ciąży. Towarzyszy mu istotny białkomocz. Może także dojść do zaburzenia pracy nerek i wątroby. Jest to stan niebezpieczny dla ciężarnej i dziecka. Preeklampsja mija do 6 tygodni po porodzie (ale może też pojawić się po raz pierwszy dopiero w połogu). Zdarza się, że stan przedrzucawkowy współistnieje z nadciśnieniem występującym przed ciążą.
Nadciśnienie dzieli się także ze względu na wysokość ciśnienia krwi. Może być ono:
- łagodne – 140–159/90–109 mmHg,
- ciężkie – powyżej 160/110 mmHg.
Ponadto u ciężarnej może wystąpić nadciśnienie związane z tzw. syndromem białego fartucha. Jest to sytuacja, w której wartość ciśnienia tętniczego krwi jest nieprawidłowa wyłącznie w gabinecie lekarskim lub pielęgniarskim. Przyczyną jest reakcja stresowa na kontakt z personelem medycznym.
JAK OBJAWIA SIĘ WYSOKIE CIŚNIENIE W CIĄŻY?
Nadciśnienie w ciąży najczęściej przebiega bez żadnych objawów. Dlatego ważne jest, aby ciężarna regularnie badała ciśnienie krwi. Tylko w ten sposób możliwe jest wykrycie nieprawidłowości. Zdarza się, że nadciśnienie wywołuje bóle głowy, nudności, zaburzenia widzenia.
Natomiast stan przedrzucawkowy objawia się nie tylko wzrostem ciśnienia krwi, ale też nieprawidłowościami w wynikach badań. Dodatkowo obecne mogą być: zaburzenia neurologiczne, ból brzucha, skąpomocz, osłabione ruchy dziecka. Preeklampsja może skutkować wystąpieniem rzucawki, której objawem są drgawki toniczno-kloniczne.
JAK WYGLĄDA LECZENIE NADCIŚNIENIA U CIĘŻARNYCH?
Leczenie nadciśnienia u ciężarnych jest ustalane indywidualnie. Jeżeli to konieczne, kobiecie zaleca się przyjmowanie leków doustnych. Oprócz tego bardzo ważne są:
- kontrola masy ciała,
- zdrowa i zbilansowana dieta,
- ograniczenie kofeiny,
- aktywność fizyczna dostosowana do możliwości,
- regularne pomiary ciśnienia krwi.
W przypadku kobiet ze stanem przedrzucawkowym zalecana jest hospitalizacja. Poród u ciężarnej z nadciśnieniem odbywa się między 37 a 39 tygodniem ciąży, jeżeli jej stan jest dobry (niekiedy możliwy jest poród siłami natury). W innym przypadku lekarze decydują o wcześniejszym rozwiązaniu ciąży przy pomocy cesarskiego cięcia. Warto pamiętać, że nadciśnienie nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią.
SKUTKI NADCIŚNIENIA W CIĄŻY
Nadciśnienie tętnicze w ciąży jest zagrożeniem dla zdrowia ciężarnej i jej dziecka. W skrajnych przypadkach powoduje zgon. Może dojść ponadto do porodu przedwczesnego, przedwczesnego odklejenia się łożyska. U kobiety może też rozwinąć się zespół HELLP, który dotyczy wątroby.