Czy jest idealna metoda antykoncepcyjna? Skuteczna, wygodna, tania i skutkująca mniejszą częstotliwością występowania działań niepożądanych? Wkładki domaciczne są coraz bardziej popularne. Stanowią wygodną alternatywę dla kobiet, które nie pamiętają o codziennym przyjmowaniu tabletek. Gwarantują nawet 7 letnią ochronę antykoncepcyjną skuteczną niemal w 100% . Wkładki wewnątrzmaciczne hormonalne mogą być bardzo dobrym rozwiązaniem leczniczym dla pacjentek borykających się z obfitymi miesiączkami, czy mięśniakami macicy. Na rynku dostępne są również wkładki dedykowane kobietom, jeszcze nie rodziły. Myślisz o antykoncepcji długoterminowej, zastanawiasz się czym różnią się dostępne na rynku wkładki od siebie i jaki rodzaj byłby najlepszy dla Ciebie -zapytaj swojego ginekologa.
Początkowo (w XIX wieku) wkładki miały służyć do leczenia tyłozgięcia macicy, szybko jednak okazało się, że lepiej działają jako metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży.Spirale domaciczne dostępne na rynku dzieli się na hormonalne, niehormonalne (miedziane).Najbardziej skuteczną spośród nich jest hormonalna wkładka antykoncepcyjna, której skuteczność wynosi aż 99,8%.
Spirala antykoncepcyjna jest metodą odwracalną (LARC), którą możesz używać od 3, aż do 7 lat.
Jest to naprawdę wygodne, ponieważ założona raz sprawia, że nie musisz martwić się np. o codziennie zażywanie tabletek antykoncepcyjnych lub stosowanie prezerwatyw podczas każdego stosunku. Poza tym – przez parę lat nie musisz się przejmować także odnawianiem recept na antykoncepcję u ginekologa.Spirale antykoncepcyjne w Polsce zaleca jedynie lekarz ginekolog i tylko on może Ci ją zaaplikować, po wcześniejszych wnikliwych badaniach, np. USG dopochwowym.Co ważne, wkładki domaciczne przeznaczone są także dla kobiet, które nigdy nie rodziły. Być może jest to idealna metoda antykoncepcji właśnie dla Ciebie?
Jak działają wkładki domaciczne (spirale) i jakie są ich rodzaje?
Na rynku dostępne są trzy rodzaje spiral domacicznych, których stosowanie może zalecić Ci lekarz.
Wkładki domaciczne, o których mowa (nazywane także spiralami) to niewielkie przedmioty (o wielkości kciuka) przypominające swoim kształtem literę T.
Wkładki umieszczane są w macicy przez ginekologa i chronią Cię przed zajściem w niechcianą ciążę.
Ta metoda antykoncepcyjna dzieli się na trzy rodzaje:
- wewnątrzmaciczne systemy hormonalne (wykorzystujące działanie progesteronu);
- spirale niehormonalne (z miedzianą lub srebrną powłoką);
- wkładki obojętne (z tworzyw obojętnych dla ludzkiego organizmu, jednak z racji najniższej skuteczności, obecnie najrzadziej stosowane).
Spirale wyprodukowane są z miękkiego i elastycznego plastiku – najczęściej polietylenu.
W zależności od rodzaju wkładki, różne czynniki wpływają na blokowanie możliwości zajścia w ciążę. Co to oznacza?
Wkładka hormonalna posiada zbiorniczek, który napełniony jest syntetycznymi hormonami (śladową ilością lewonorgestrelu z grupy progestagenów) uwalnianymi stopniowo do Twojego organizmu.
Spirale antykoncepcyjne miedziane zawierają – jak nazwa wskazuje – miedź, która wykazuje silne działanie plemnikobójcze.
Jeśli chodzi o wkładki obojętne, to polichlorek winylu (lub innego obojętnego dla ludzkiego organizmu materiału) sprawia, że zapłodniona komórka jajowa nie ma możliwości zagnieżdżenia się w Twojej macicy, jednak skuteczność tej metody jest niska, a przez to sama spirala obojętna – niepopularna. Wykładki antykoncepcyjne mogą chronić Cię przed zajściem w niechcianą ciążę nawet od 3 do 7 lat. To naprawdę wygodny (i ekonomiczny) sposób zabezpieczania się przed nieplanowaną ciążą.
Skuteczność wkładek domacicznych szacuje się na ponad 99%, co sprawia, że jest to naprawdę skuteczna metoda antykoncepcyjna.
Spirale antykoncepcyjne hormonalne: w jaki sposób chronią Cię przed zajściem w ciążę?
Wkładki antykoncepcyjne hormonalne, oprócz miękkiego i elastycznego plastiku, najczęściej polietylenu, posiadają także zbiorniczek z syntetycznymi hormonami.
Wyróżnia się dwa rodzaje wkładek hormonalnych:
- większy i skuteczniejszy (52 mg), który niemal całkowicie hamuje krwawienia miesięczne;
- mniejszy (13,5 mg) ma działanie łagodniejsze i nie powoduje ustania krwawień (polecany jest dla kobiet, które jeszcze nie rodziły dzieci).
Wewnątrzmaciczna wkładka hormonalna przede wszystkim zagęszcza śluz w szyjce macicy, a to zmniejsza aktywność plemników.
Uniemożliwia ona także zagnieżdżenie się zarodka oraz hamuje Twoją owulację. Do wkładek domacicznych zawsze przyczepiony jest cienki drucik lub sznureczek, który po założeniu spirali znajduje się na wysokości szyjki macicy. Wspomniany sznurek nie powinien być przez Ciebie zauważany, nie powinien powodować także dyskomfortu podczas seksu.
Jeśli jesteś posiadaczką wkładki antykoncepcyjnej – co jakiś czas powinnaś sprawdzać ten sznureczek, tym samym kontrolując, czy wkładka jest na swoim miejscu.
Wkładki hormonalne możesz nosić od 3 do nawet 7lat. Skuteczność spirali hormonalnej szacuje się na 99,8%, co sprawia, że jest to najskuteczniejsza spirala domaciczna z tych dostępnych na rynku.Czyli? Tylko 1 kobieta na 1000 statystycznie zajdzie w ciążę podczas użytkowania tej metody antykoncepcyjnej.
Wkładki domaciczne miedziane: na czym polega ta metoda antykoncepcji?
Tak jak wkładki hormonalne, tak i wkładki miedziane wykonane są z elastycznego plastiku, z tym że tutaj czynnikiem antykoncepcyjnym jest to, że część wkładki owinięta jest miedzianym drucikiem. Wspomniany wyżej drucik wykonany właśnie z miedzi lub srebra, wykazuje działanie plemnikobójcze i zagęszcza śluz a co za tym idzie – zapobiega zajściu w niechcianą ciążę. Dlaczego? Jony miedzy i srebra zmniejszają w macicy ilość plemników oraz ich zdolność do przeżycia.
Choć już sama obecność wkładki w Twojej macicy sprawia, że śluz w szyjce staje się gęsty, utrudniając tym samym funkcjonowanie plemników w Twojej macicy. Do wkładek domacicznych również zawsze przyczepiony jest cienki drucik lub sznureczek, który po założeniu spirali znajduje się na wysokości szyjki macicy. Sznureczek nie powinien przeszkadzać Ci na co dzień, ani podczas seksu. Z badań Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że prawie 30 procent kobiet stosujących wkładkę domaciczną miedzianą nosi ją przez 8 lat.
Jak zakłada się wkładkę domaciczną?
Zanim lekarz zaleci Ci konkretny rodzaj wkładki domacicznej, będziesz musiała wykonać rutynowe badania, aby sprawdzić, jaka metoda antykoncepcji będzie dla Ciebie najlepsza.
W tym celu lekarz zbada ewentualne wady w budowie macicy (np. czy nie występuje dwurożność macicy), jej stan, czyli to, czy nie ma jakiegoś stanu zapalnego, lub guzów/mięśniaków, a także to, czy nie jesteś w ciąży.
Lekarz podczas badania zapewne wykona także cytologię jak również usg; zdarza się, że lekarz przepisuje także skierowanie na morfologię. Jeśli wszystko jest w normie, to możesz umówić się na kolejną wizytę – na początku miesiączki, kiedy powinno się zakładać spiralę antykoncepcyjną. Jeśli niedawno rodziłaś, to musi minąć co najmniej 6 tygodni od porodu, zanim będziesz mogła korzystać z wkładki antykoncepcyjnej. A dlaczego spirale antykoncepcyjne aplikuje się podczas okresu? Ponieważ kanał szyjki macicy jest wtedy lekko uchylony, dzięki czemu lekarzowi łatwiej zaaplikować wkładkę domaciczną. Po umiejscowieniu wkładki antykoncepcyjnej lekarz przytnie wystające druciki na odpowiednią długość tak, aby nie przeszkadzały Ci w codziennym życiu.
Pierwsza wizyta kontrolna u ginekologa powinna odbyć się dwa tygodnie po założeniu wkładki, następne kontrole powinnaś odbywać co około pół roku. Pamiętaj, że zabieg założenia spirali antykoncepcyjnej jest dosyć prosty i stosunkowo bezpieczny. Chociaż założenia wkładki jest (zazwyczaj) bezbolesny, zdarza się, że niektóre kobiety odczuwają dyskomfort. Lekarz może wtedy zastosować środki przeciwbólowe, a także miejscowe znieczulenie. Ewentualne nieprzyjemne odczucia (np. skurcze w podbrzuszu) mogą występować maksymalnie do tygodnia po zabiegu umieszczenia wkładki antykoncepcyjnej w Twoim organizmie. W takiej sytuacji możesz przyjąć doraźne środki przeciwbólowe, np. ibuprofen lub paracetamol.
Założenie wkładki domacicznej a dyskomfort po zabiegu i ewentualna ciąża
Początkowy ból podbrzusza lub bardziej obfite (niż przed założeniem spirali) krwawienia miesięczne zazwyczaj ustępują po 2-4 cyklach od założenia wkładki. Pacjentkom zaleca się także, aby przez trzy dni od założenia spirali unikały współżycia i zakładania tamponów, bo w podrażnionej szyjce macicy może dojść do stanu zapalnego.
Jeśli wkładka hormonalna została u Ciebie założona w innym terminie, niż na początku okresu, to przez siedem dni od jej założenia konieczna jest dodatkowa metoda zapobiegania ciąży, np. w postaci prezerwatyw. Jeśli pojawi się u Ciebie ból, który jest nagły i ostry, a krwawienie znacznie przedłużone – powinnaś zgłosić się do ginekologa.
Podobnie w przypadku gorączki, świądu, bólu i pieczenia okolicy narządów płciowych to kwestie, które powinnaś skonsultować ze swoim lekarzem, jeśli używasz wkładki domacicznej. Jeśli nie masz miesiączki od dłuższego czasu, może oznaczać to zapłodnienie, które może doprowadzić do ciąży pozamacicznej – w takiej sytuacji wizyta u lekarza jest koniecznością. Jeśli mimo spirali zajdziesz w ciążę, wkładka nie powinna uszkodzić płodu.
W takiej sytuacji może dojść np. do poronienia – im szybciej zbada Cię lekarz, tym lepiej.
W przypadku zajścia w ciążę, wkładka antykoncepcyjna sama wypada po porodzie lub wcześniej jest usuwana przez ginekologa, o ile jest zlokalizowana poniżej jaja płodowego.
Czy można zajść w ciążę mając założoną wkładkę domaciczną?
Choć wkładki domaciczne mają naprawdę wysoka skuteczność zapobiegania nieplanowanej ciąży, to jedyną, 100% metodą zapobiegania ciąży jest brak jakiejkolwiek aktywności seksualnej.
Szansa na zajście w ciążę przy stosowaniu spiral hormonalnych jest bardzo niewielka (0,2% szans), podobnie jak w przypadku wkładek z miedzią (0,6% szans), to jednak wciąż istnieje.
Oznacza to, że stosując jedne z dwóch rodzajów wkładek domacicznych (statystycznie) w ciążę w ciągu roku zajdzie do 6 kobiet na 1000 (w przypadku wkładek z miedzią) lub 2 na 1000 (w przypadku wkładek hormonalnych.
Ważne – wkładka hormonalna z miedzią może być też stosowana jako antykoncepcja awaryjna, a jej założenie po niezabezpieczonym stosunku seksualnym oferuje najwyższą skuteczność.
Czy używanie wkładki domacicznej zwiększa ryzyko ciąży pozamacicznej?
Mogłaś spotkać się także z opinią, że stosowanie spirali antykoncepcyjnej zwiększa ryzyko zajścia w ciążę pozamaciczną. Częstość występowania ciąży ektopowej (pozamacicznej) ogólnie szacuje się od 1 do 3%, natomiast u kobiet stosujących antykoncepcyjne wkładki domaciczne – jest nieco wyższe. Pamiętaj jednak, że skuteczność wkładek domacicznych jest wysoka oraz że podczas stosowania spirali bardzo rzadko dochodzi do zapłodnienia. Jeśli jednak korzystasz ze spirali i zajdziesz w ciążę, ryzyko tego, że będzie to ciąża pozamaciczna jest wyższe, niż u kobiety stosującej inną metodę antykoncepcji. Ryzyko to wzrasta jeszcze bardziej u kobiet, które przeszły operację jajowodów lub były wcześniej w ciąży ektopowej. Jeśli kiedykolwiek byłaś w ciąży pozamacicznej, może być to silnym przeciwskazaniem do założenia wkładki antykoncepcyjnej w Twojej macicy.
Czy wkładka domaciczna jest dla Ciebie jeśli nie rodziłaś dzieci?
W Polsce panuje przekonanie, że wkładki wewnątrzmaciczne są przeznaczone tylko dla kobiet, które już rodziły i nie planują mieć więcej potomstwa.
Wynika to prawdopodobnie z niskiej popularności tej metody antykoncepcyjnej w Polsce, gdzie niespełna 1% polskich kobiet używa spirali antykoncepcyjnych.
Światowa Organizacja Zdrowia przekonuje, że spirale antykoncepcyjne są przeznaczone także dla kobiet, które jeszcze nie rodziły, ale w przyszłości planują rodzinę. Przede wszystkim wkładkę domaciczną możesz wyjąć w każdym momencie. Jej wcześniejsza obecność w Twoim organizmie nie powinna być źródłem problemów z zajściem w ciążę. Specjalnie dla młodych kobiet powstała wersja wkładki hormonalnej z ograniczoną ilością hormonów. Możesz ją stosować maksymalnie przez 3 lata, a Twoja płodność powraca do normy zaraz po jej wyjęciu. Taka spirala dla nieródek (tak jest czasami nazywana) jest mniejsza i dostosowana do mniejszego rozmiaru miednicy. Starania o dziecko możesz rozpocząć tuż po wyjęciu spirali z macicy.
Czy są jakieś przeciwskazania do używania spirali antykoncepcyjnych?
W opinii wielu lekarzy wkładka domaciczna spełnia niemal wszystkie kryteria antykoncepcji idealnej. Jest metodą odwracalną, stosunkowo tanią, bardzo skuteczną i długodziałającą. Ponadto wywołuje niewiele skutków ubocznych – ale nie jest ich pozbawiona.
Do przeciwwskazań stosowania wkładek domacicznych należą:
- wady w budowie macicy;
- zmiany w obrębie macicy – niektóre rodzaje mięśniaków modelujące jamę macicy
- stan zapalny w obrębie narządu rodnego;
- endometrioza;
- nowotwory narządów rodnych, piersi lub wątroby;
- uczulenie na miedź (lub inne substancje zawarte we wkładce);
- niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych;
- ciąża;
- przebyta ciąża ektopowa (pozamaciczna);
- choroby wątroby (zwłaszcza marskość);
- zakrzepica żył głębokich;
Wady wkładek domacicznych: czego możesz się spodziewać?
Wkładki antykoncepcyjne nie są oczywiście pozbawione wad, ale mają ich mniej niż pozostałe metody zapobiegania ciąży. Spirale antykoncepcyjne z miedzią mogą być przyczyną bardziej obfitych i bolesnych miesiączek, a co za tym idzie – powodować niedokrwistość.
Natomiast wśród częstych działań niepożądanych wkładek hormonalnych wymienia się:
- pogorszenie stanu skóry (zwłaszcza trądzik);
- skąpe krwawienia miesiączkowe lub brak miesiączki- to dzila od niepożądane w wielu przypadkach może okazać się pozytywnym efektem- szczególnie u pacjentek z silną anemią;
- upławy;
- większą podatność za stany zapalne pochwy;
- nadmierne owłosienie (hirsutyzm);
- ból piersi.
- Torbiele czynnosciowe
Należy także podkreślić, że wkładka domaciczna może Ci się wysunąć lub wypaść. W rzadkich przypadkach może dojść do perforacji ściany macicy.Dlatego tak ważne jest, abyś co jakiś czas kontrolowała, czy wkładka znajduje się na swoim miejscu (czy możesz dotknąć 2 palcami w pochwie drucików), a jeśli nie – jak najszybciej skontaktowała się z lekarzem.
Pamiętaj także, że założona wkładka domaciczna nie chroni Cię przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Jeśli jednak zdarza Ci się okazjonalny seks z różnymi partnerami, powinnaś pamiętać o używaniu mechanicznych środków antykoncepcyjnych (prezerwatyw), które mogą uchronić Cię przed zakażeniem.